De afgelopen weken verveelde ik me vaak als de avond viel en ik vrije tijd had. Buitenshuis valt natuurlijk weinig te beleven en ik wist soms niet wat ik binnenshuis met mezelf aan moest. Ik las het nieuws en keek series, maar veel voldoening gaf dat me niet. Tot ik een artikel las over de debuutroman van Naoise Dolan. Ik bestelde het, begon in het boek en bedacht: natuurlijk, lezen! Ik verslind al boeken sinds ik een klein kind was, maar toch is dit een les die ik steeds weer moet leren: ik heb gewoon een goed boek nodig.
Door het lezen van Exciting times (naar het Nederlands vertaald als Opwindende tijden) besefte ik weer waarom ik zo van lezen houd. Het is een unieke manier om je in iemand anders te verplaatsen. Wie films of series kijkt ziet alleen de acties en woorden van de personages, maar niet hun gedachten. In gesprekken met anderen kunnen mensen je vertellen wat er in hen omgaat, maar nooit krijg je zo’n compleet beeld van iemands innerlijke wereld als in een roman.
In een roman volg je de hoofdpersoon in alles wat zij doet, zegt en denkt. Zo ben je in Exciting times in het leven van de Ierse Ava tijdens haar verblijf in Hong Kong, waar ze eerst een typische millennialrelatie met een bankier krijgt: een relatie die geen relatie mag heten en waarin beide personen hun ware gevoelens voor elkaar verhullen, om maar niet over te komen alsof je de ander leuker vindt dan zij jou. Later krijgt Ava een vriendin: een Hong Kongse jurist die juist kosten noch moeite spaart om Ava te laten zien hoeveel ze om haar geeft; iets waar Ava zich geen raad mee weet.
Gedurende die twee relaties vertelt Ava je precies wat ze voelt en denkt over haar geliefde, waarom ze bepaalde dingen wel of juist niet zegt en hoe ze de opmerkingen van de ander interpreteert. Ze mijmert over de Engelse taal en het kolonialisme van de Britten, over geld en macht en over alle dingen die ze niet begrijpt aan zichzelf, zoals het feit dat ze socialist is en zich toch financieel laat onderhouden door een rijke bankier. Haar hele innerlijke wereld openbaart ze aan je. Of je haar nu sympathiek vindt of niet, terwijl je leest ben je Ava.
Dat is de magie van het lezen van romans: het is de ultieme vorm van empathie. Niemand zal je ooit in zoveel detail vertellen over haar innerlijke wereld als een personage in een roman, al is het maar omdat veel dingen die we denken en voelen te klein en insignificant lijken om te delen. Juist die dingen zijn in romans zo mooi en herkenbaar. Je kent de schrijver niet, maar toch is de band tussen schrijver en lezer op sommige manieren intiemer dan vriendschap.
Wie een roman leest leeft niet alleen in haar eigen wereld, maar draagt in haar hoofd ook een andere wereld met zich mee. Een wereld waarin ze iemand anders is, met andere gedachten, een andere omgeving, andere mensen om zich heen. Telkens als je je boek oppakt ga je terug naar die wereld, maar ook als je de afwas doet of een rondje in het park loopt kun je even verdwijnen in je alternatieve realiteit. Je krijgt een nieuwe wereld cadeau die naast je eigen wereld kan bestaan. En dat is het mooiste wat er is.