Op 6 juni reageerde J.K. Rowling in een tweet op een opiniestuk waarin gerept werd over ‘mensen die menstrueren’. ‘”People who menstruate”‘, tweette Rowling schertsend, ‘I’m sure there used to be a word for those people. Someone help me out. Wumben? Wimpund? Woomud?’ De respons op Rowlings kritiek op trans-inclusief taalgebruik loog er niet om. De verwensingen vlogen haar om de oren. Het meest gebruikte scheldwoord was ’TERF’, wat staat voor Trans-Exclusionary Radical Feminist. In een blogpost reageerde Rowling op de kritiek en lichtte ze haar positie toe, maar het mocht niet baten: Rowling heeft de mainstreamfeminist tegen de borst gestoten en is nu een persona non grata.

Deze gebeurtenissen tonen aan hoe voorzichtig je in deze tijd moet zijn als feminist. De moderne feminist is intersectioneel en trans-inclusief. Daarnaast is hij/zij/die voor het tonen van vrouwelijk naakt en voor hoofddoekjes en boerka’s. Ook sekswerkers spelen een belangrijke rol in het feminisme van nu: wie niet in de bres springt voor sekswerkers is een SWERF, ofwel Sex Worker-Exclusive Radical Feminist.

Ooit werd over het feminisme wel gezegd dat feministen het nooit met elkaar eens waren. Er werd gedaan alsof dat iets slechts was, terwijl elke stroming alleen kan blijven voortbestaan als er onenigheid en gezonde discussie mogelijk is binnen de stroming. Nu is het feminisme opvallend uniform: wie het waagt een onconventionele mening te uiten over de stokpaardjes van het huidige feminisme wordt er per direct uitgegooid.

Neem het voorbeeld van J.K. Rowling. Natuurlijk heeft Rowling zich op een kwetsende manier geuit tegen een groep die toch al kwetsbaar is en ik ben het persoonlijk oneens met veel van haar uitspraken, zoals die over trans-inclusief taalgebruik. Toch stipt ze in bovengenoemde blogpost interessante punten aan. Zo onderstreept Rowling het belang van veilige plaatsen voor vrouwen, zoals openbare toiletten en kleedkamers:

So I want trans women to be safe. At the same time, I do not want to make natal girls and women less safe. When you throw open the doors of bathrooms and changing rooms to any man who believes or feels he’s a woman – and, as I’ve said, gender confirmation certificates may now be granted without any need for surgery or hormones – then you open the door to any and all men who wish to come inside. That is the simple truth.

Enorm veel vrouwen krijgen te maken met (huiselijk) geweld, seksuele intimidatie waaronder straatintimidatie, stalking, aanranding en verkrachting door mannen. Ik ken geen enkele vrouw die niet met minstens één van deze dingen te maken heeft gehad en ik ben zelf ook geen uitzondering. Om die reden zijn veilige plekken waar geen mannen komen helaas essentieel voor vrouwen. Ik denk niet dat we bang hoeven te zijn voor transgenders zelf, hoewel sommige vrouwen zich bedreigd zouden kunnen voelen als een vrouw die eruit ziet als man de vrouwenkleedkamer binnen komt lopen. Wel denk ik dat we bang moeten zijn voor bepaalde cismannen: hoe makkelijker het is om geloofd te worden als je zegt een vrouw te zijn, hoe makkelijker de mannen die intimideren en verkrachten veilige plekken voor vrouwen kunnen binnendringen. ‘Trans people are who they say they are and deserve to live their lives without being constantly questioned or told they aren’t who they say they are’, tweette Emma Watson als reactie op Rowlings opmerkingen. Absoluut, maar een gevolg van een ‘you are who you say you are’-beleid is wel dat cismannen die kwaad willen daar misbruik van kunnen maken. Dit is een interessant punt van frictie tussen twee feministische idealen: het vergroten van de rechten van transmensen en het waarborgen van veilige plekken voor vrouwen. Hoe gaan we dat oplossen? Discussie over dat soort vragen kan zorgen voor echte, concrete vooruitgang. In plaats daarvan ontstond er als reactie op Rowlings woorden louter een scheldtirade.

Er zijn veel onderwerpen waar je als feminist op meerdere manieren over kunt denken. Ariel Levy schrijft in haar boek Female Chauvinist Pigs over vrouwen zoals de Playboybunny’s die zich onder het mom van vrijheid bloot kleden en zo bijdragen aan de objectificatie van vrouwen. De mainstreamfeminist van nu vindt juist dat je je daar niets van aan moet trekken en je moet kunnen kleden zoals je wilt. Dat kan een bikini maar ook een boerka zijn. Ook over boerka’s en hoofddoekjes zijn binnen het feminisme meerdere mogelijke standpunten: je kunt zeggen dat een vrouw zich mag kleden hoe ze wil, maar ook dat het verwerpelijk is dat vrouwen zich zouden moeten bedekken om zich aan de azende ogen van mannen te onttrekken, en dat de moderne feminist zich van zo’n traditie zou moeten afwenden. Over sekswerkers kun je zeggen dat vrouwen vrij moeten zijn om dat beroep te beoefenen, maar je kunt je ook afvragen of het niet een tikkeltje apart is dat vrouwen wel als stukken vlees in etalages op de Wallen staan maar mannen niet. De ene mening is bij dit soort kwesties niet beter dan de andere: juist door onenigheid en discussie kan vooruitgang ontstaan.

De mainstreamfeminist is pro-trans, pro-naakt, pro-bedekking en pro-sekswerker, en voor wie het waagt daar vraagtekens bij te zetten bedenkt ze wel een scheldwoord, liefst eindigend op -ERF. De huidige vorm van feminisme heeft inhoudelijk veel goede kanten: waar het feminisme vroeger vooral over witte vrouwen ging, pleit het nu voor rechtvaardigheid en vrijheid voor iedereen: ook transgenders, ook mensen van kleur, ook mensen met een handicap. Dit mooie idee slaat echter om in een stuiptrekking met lelijke gevolgen als het ook maar enigszins bedreigd lijkt te worden. Laten we het als feministen wat vaker lekker met elkaar oneens zijn: alleen dan komen we tot interessante gesprekken en echte oplossingen.