Ik luister graag naar rap. Vroeger was dat nog vooral Franse rap en noemde ik het mijn guilty pleasure, inmiddels luister ik ook volop naar Amerikaanse rap en kom ik er trots voor uit. Zo kwam het dat ik laatst op YouTube naar een liedje van de onnavolgbare Cardi B. luisterde. Ik scrollde door de commentaren (altijd een grote fout op YouTube) en het viel me op dat de ene na de andere commentator Cardi B. vergeleek met andere vrouwelijke rappers zoals Nicki Minaj. Er ontstonden verschillende kampen die het namens de vrouwelijke rappers in niet al te zachte bewoordingen tegen elkaar opnamen. Dit fenomeen van het vergelijken van vrouwen komt vaker voor in online commentaar op vrouwelijke artiesten: Ariana Grande of Billie Eilish, Dua Lipa of Jess Glynne?

Ik moest hieraan denken toen mijn vriend laatst tegen me zei dat hij de indruk had dat vrouwen vaak gemeen tegen elkaar zijn. Ook in de popwereld zijn vrouwen vaak, al dan niet als marketingtruc, verwikkeld in vetes. Dit is niet verwonderlijk als je al bij je eerste verschijning op het poptoneel wordt vergeleken met andere vrouwelijke artiesten en door de buitenwereld tegen elkaar op wordt gezet. Maar waardoor komt dit alles?

Volgens mij is het antwoord heel simpel: schaarste. Er is simpelweg minder ruimte voor vrouwelijke artiesten dan voor mannelijke, net als er in de samenleving in het algemeen minder ruimte is voor vrouwen dan voor mannen. Waar minder ruimte is ontstaat competitie, en waar competitie is ontstaat venijn.

Een voor de hand liggend voorbeeld van dat gebrek aan ruimte voor vrouwen is het bedrijfsleven, waar vrouwen nog steeds bedroevend slecht gerepresenteerd zijn in topfuncties. In de wetenschap sta je er als vrouw niet veel beter voor: ik las hier dat het aantal vrouwelijke hoogleraar in 2018 net boven de 20% uitkwam. Maar ook letterlijk nemen mannen meer ruimte in dan vrouwen: kijk de volgende keer dat je in de trein zit maar eens om je heen en observeer hoe anders mannen en vrouwen zitten. Vrouwen zitten meestal redelijk bescheiden met de benen over elkaar, terwijl mannen vaak wijdbeens anderhalve stoel innemen. Of kijk naar de New Yorkse Beth Breslaw, die als experiment een tijdlang niet opzij ging voor anderen op straat. Het resultaat was een lange reeks botsingen met mannen, terwijl de meeste vrouwen juist voor haar opzij gingen.

’s Nachts is het ruimtegebrek voor vrouwen nog groter. Ik las ooit een kort tekstje dat grappend beschreven werd als een feministisch sprookje. Het ging ongeveer zo:

Het was middernacht. Nina had zin om een wandeling te maken. Ze maakte een wandeling.

En inderdaad: de gemiddelde vrouw laat het wel uit haar hoofd om ’s nachts lekker door het park te gaan lopen. Ikzelf loop in de winter veel minder vaak hard dan in de zomer, niet omdat het dan kouder is maar omdat er in de winter meer donkere uren zijn en ik niet veilig in het donker kan hardlopen. We worden zo vaak op een bedreigende manier aangestaard, nageroepen, lastiggevallen, gevolgd en soms ook fysiek aangevallen dat de buitenwereld minder veilig is voor ons. Als het donker wordt, wordt de straat het domein van de mannen. Onze ruimte wordt verder ingeperkt.

Of neem het schoonheidsideaal, dat voorschrijft dat vrouwen te allen tijde slank moeten zijn. Een collega van me merkte laatst terecht op dat een dikke bekende vrouw als Asha ten Broeke veel meer kritiek krijgt op haar gewicht dan een dikke bekende man als Maarten van Rossem. Hoe durf je als vrouw zoveel ruimte in te nemen?

Vrouwen weten, bewust of onbewust, dat de ruimte die er voor hen en hun seksegenoten is, schaars is. Iedereen die weleens beelden van Black Friday op tv heeft gezien weet dat schaarste leidt tot competitie en vijandigheid. Nu is het natuurlijk niet zo dat vrouwen elkaar permanent in de haren vliegen. Ik vind het zelf heerlijk om tijd door te brengen met andere vrouwen en mijn vriendschappen met vrouwen zijn één van de meest waardevolle dingen in mijn leven. Maar ik kan mijn vriend ook niet helemaal ongelijk geven: soms voel ik bij andere vrouwen toch een subtiel soort vijandschap, bijvoorbeeld als een goed uitziende vrouw me in de metro met een kritische blik aankijkt, alsof ze een vergelijkend warenonderzoek aan het doen is.

De grote fout die veel mensen echter maken is om te denken dat vrouwen ‘nu eenmaal zo zijn’ en ‘het elkaar aandoen’. Vijandigheid tussen vrouwen is een logische reactie op de ongelijkheid in onze maatschappij, en die ongelijkheid moet worden aangepakt. Dit is niet de taak van vrouwen maar van iedereen in de samenleving. Als vrouwen evenveel ruimte mogen innemen als mannen, zal er minder noodzaak zijn tot wedijveren en zullen daarmee ook de conflictgevoelens tussen vrouwen afnemen.

Hoewel het niet onze schuld is, kunnen we als vrouwen toch ons best doen om dit patroon tegen te gaan, door ons er bewust van te zijn en juist goed te zijn tegen elkaar. Dit bedenkend zette ik in de metro mijn Cardi B.-liedje een tandje harder, glimlachte naar de vrouw die kritisch naar me keek en dacht aan iets wat Christine Lagarde ooit schreef op Internationale Vrouwendag: ‘My advice to young women: educate yourselves, work hard, be brave, and help each other.’